Who’s afraid of diversity? Waar de kracht van verschillenvoor kansrijker onderwijs zorgt

In haar oratie Who’s afraid of diversity? stelt Joana Duarte, hoogleraar onderwijswetenschappen bij de lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen, dat onderwijs dat verschillen tussen leerlingen negeert daarmee ongelijkheid reproduceert.

Onderwijs dat de kracht van verschillen benut, bevordert leerresultaten én welzijn van leerlingen. Joana Duarte pleit in haar oratie voor epistemische rechtvaardigheid: het erkennen van alle leerlingen als kennisdragers, met ruimte voor hun talen, verhalen en perspectieven. Daarom is er een verschuiving nodig van abstracte bewustwording naar een concrete, doorleefde praktijk. Dat kan door docenten te laten groeien, door middel van kritische zelfreflectie, experimenteren in de praktijk en het herkennen van betekenisvolle uitkomsten.

Duarte benadrukt dat inclusiviteit meer vraagt dan individuele idealen: structurele professionalisering en een collectieve visie zijn cruciaal. Scholen die expliciet inzetten op een op sterktes georiënteerde benadering laten daarmee zien dat diversiteit geen probleem, maar een fundament van goed onderwijs is.

Wat opvalt in haar oratie, is dat ze het onderwijs benadert als een spiegel voor de samenleving. Waar de maatschappij steeds meer gepolariseerd raakt – groepen die als “anders” worden neergezet, debatten die verharden – geeft Duarte aan dat juist het erkennen en benutten van verschillen cohesie kan bevorderen. Als leerlingen leren dat hun meertaligheid, culturele achtergrond of een uniek perspectief niet iets is om te verbergen, maar juist om te delen, ontstaat er een generatie die diversiteit als kracht, in plaats van als bedreiging ziet. Inclusief onderwijs is zo niet enkel een pedagogisch ideaal, maar ook een maatschappelijk tegengif tegen polarisatie, dat een bijdrage levert aan een meer rechtvaardige en verbonden samenleving.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustraties / foto voorkant: Joana da Silveira Duarte
Portretfoto achterkant: Stella Dekker
Tekstredactie: Tsjerk Bottema

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/