Risicostrafrecht en rechtsorde: Kent noodzaak geen recht?

In zijn oratie  Risicostrafrecht en rechtsorde – Kent noodzaak geen recht?  vertelt Johannes Bijlsma over de sterke toename van strafrechtelijke sancties die de samenleving tegen recidive moeten beschermen.

Voorkomen dat daders van strafbare feiten opnieuw de fout in gaan is een belangrijk doel van het strafrecht. Het wordt ook  steeds belangrijker gevonden. Sinds de milleniumwisseling zijn namelijk veel nieuwe strafrechtelijke sancties ingevoerd die  recidive moeten voorkomen en bestaande sancties zijn met het oog daarop sterk uitgebreid. Het gaat dan bijvoorbeeld om  mogelijkheden om veroordeelden op te sluiten omdat ze recidivegevaarlijk zijn. Ook kunnen allerlei gedragsvoorschriften worden gesteld die recidive moeten voorkomen, zoals een verplichte psychologische behandeling of een verbod om drank of drugs te gebruiken. Vanwege deze nadruk op het beheersen van het risico op recidive, wordt dit wel ‘risicostrafrecht’ genoemd.

Het risicostrafrecht is de afgelopen jaren ad hoc ontstaan en kent weinig duidelijke regels voor de toepassing van allerlei sancties die zeer diep ingrijpen in het leven van burgers. Het is bijvoorbeeld onduidelijk bij welk risico op recidive welke sanctie mag worden opgelegd en welk bewijs daarvoor nodig is. Daardoor is de kans groot dat het strafrecht op een willekeurige manier wordt ingezet.

In zijn oratie betoogt Johannes Bijlsma dat het doel om recidivegevaar te bestrijden niet kan rechtvaardigen dat het risicostrafrecht zo weinig duidelijke regels kent als nu het geval is. Hij laat zien dat het wel degelijk mogelijk is om duidelijke regels te ontwikkelen en dat dat ook noodzakelijk is om het risicostrafrecht te integreren in de democratische rechtsstaat.”

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto voorkant: E.L. Kirchner (1180-1938), Strasse mit passanten (1927), Publiek domein
Auteursfoto: Ivar Pel (https://www.ivarpel.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/